Στη μεταπολεμική περίοδο, τα σχολικά βιβλία διακρίνονται σε διδακτικά, βοηθήματα και ελεύθερα αναγνώσματα. Τα εγκεκριμένα βοηθητικά εγχειρίδια μπορούσαν να είναι περισσότερα από ένα για κάθε μάθημα. Ο Σύλλογος Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας, επέλεγε το βοηθητικό βιβλίο που θα χρησιμοποιούνταν και οι μαθητές – τριες (ή τουλάχιστον όσοι –ες είχαν τη δυνατότητα) αγόραζαν τα βιβλία. Έτσι, για το μάθημα της Ιστορίας, για το οποίο δεν προβλεπόταν διδακτικό βιβλίο αλλά μόνο βοηθητικό, έχουμε πλήθος εγκεκριμένων εγχειριδίων.

Τον Ιούνιο του 1950, με την υπ. Αριθμ. 49529/1950 απόφαση του Υπουργείου, ανακοινώνονται οι τίτλοι των πρώτων μεταπολεμικά, βοηθητικών σχολικών βιβλίων Ιστορίας Στ΄ Δημοτικού που ενεκρίθησαν. Τα βιβλία αυτά χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τη σχολική χρονιά 1955-1956.

Η μετεμφυλιακή σχολική ιστορία αποτελεί μια αλυσίδα ηρωικών γεγονότων και ανδραγαθημάτων που επιβεβαιώνουν την εθνική συνέχεια και ενισχύουν την εικόνα ενός έθνους μαχόμενου εναντίον πολυπληθέστερων εχθρών. Το έθνος εμφανίζεται ως μια οντότητα «ενιαία» και «αδιαίρετη», επομένως, οτιδήποτε υπονομεύει αυτή την αντίληψη, ανασκευάζεται ή απλά αποσιωπάται.

Καθώς ο βαθμός εκκοσμίκευσης των εγχειριδίων ή αντίθετα εγκλωβισμού των συγγραφέων τους σε μια προνοιακή αντίληψη ποικίλει, αλλού πιο έντονα και αλλού πιο διακριτικά, η Θεία Πρόνοια αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ιστορίας. Εάν σε ένα πρώτο επίπεδο αφήγησης τοποθετούνται οι ήρωες και η θετική ή αρνητική τους δράση, σε ένα δεύτερο επίπεδο, επάνω από τους πρωταγωνιστές αιωρείται η Θεία Δίκη ως ένας ηθικός κανονιστικός κώδικας που επιβραβεύει τους δίκαιους/καλούς και τιμωρεί τους κακούς/άδικους. Η ιστορία μετατρέπεται έτσι σε δικαστήριο όπου οι καλοί ανταμείβονται και οι κακοί τιμωρούνται. Όπως διαβάζουμε στο εγχειρίδιο, η καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο Ναυαρίνο αποτελεί δίκαιη τιμωρία: «Η καταστροφή αυτή των Τουρκοαιγυπτίων ήρθε σαν δίκαιη τιμωρία για τα τόσα κακά και τα απερίγραπτα βάσανα που είχαν κάμει στους Έλληνες».

Στα εγχειρίδια του 1950, το περίφημο ΟΧΙ στους Ιταλούς, πιστώνεται στο Μεταξά μόνο σε τέσσερις περιπτώσεις, στα εγχειρίδια των Αγγελόπουλου, Αλοΐζου, Κουρνουτού – Δρίβα και Δημητρακόπουλου. Σε όλα τα υπόλοιπα, δεν υπάρχει αναφορά στη στάση του κατά τη διάρκεια του πολέμου. Μάλιστα, στα εγχειρίδια των Γιαννιά – Γιαννάκου, των Δαμβουνέλη – Σακκά, των Πάτση - Σίβα και του Παπασπύρου δεν υπάρχει απολύτως καμιά αναφορά στο όνομα του Μεταξά – ούτε καν για την περίοδο 1936 – 1940. Αντίθετα, εμφανίζεται ο βασιλιάς με το λαό στο πλευρό του να αρνείται την παράδοση της χώρας στους Ιταλούς.

Σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού για τα εγχειρίδια της ιστορίας, που δημοσιεύτηκε επί υπουργίας Κωνσταντίνου Τσάτσου, στις 28 Μαϊου 1949, η «εκλογή και η διάταξη της ύλης εκάστου τεύχους πρέπει να προσαρμόζεται προς τας σχετικάς απαιτήσεις του ισχύοντος προγράμματος», δηλαδή των αναλυτικών προγραμμάτων του 1913. Δεν όριζε ωστόσο η προκήρυξη μέχρι ποιο σημείο θα προχωρούσε η ιστορική αφήγηση ούτε αν θα υπήρχε σχετική αναφορά στον εμφύλιο. Η ιστορική αφήγηση του εγχειριδίου ολοκληρώνεται χωρίς καμιά αναφορά στον εμφύλιο.