Το «Αλφαβητάρι με τον ήλιο» υπήρξε προϊόν της εκπαιδευτικής αλλαγής του 1917. Στο κίνημα του 1916 του Ελευθέριου Βενιζέλου μετείχε ο Δημήτρης Γληνός, βασικό στέλεχος του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Εισηγήθηκαν μια νέα ρύθμιση των θεμάτων που σχετίζονται με το σχολικό βιβλίο. Έτσι, η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης εξέδωσε διάταγμα (ύπ. αρ. 2585) για τα διδακτικά βιβλία. Όταν η κυβέρνηση κατέβηκε στην Αθήνα, το πνεύμα του διατάγματος συμπληρώθηκε και οριστικοποιήθηκε στο νόμο 1332 του 1918.

Πράγματι, ο νόμος όριζε ότι οι συγγραφείς των διδακτικών βιβλίων δεν ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν διάγραμμα καθορισμένο από το υπουργείο. Έτσι μπήκαν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση βιβλία γραμμένα στη δημοτική, καταργήθηκε το κρατικό μονοπώλιο του σχολικού βιβλίου και επιτράπηκε η ανάθεση συγγραφής διδακτικού βιβλίου σε επιτροπή.
Το κρατικό αλφαβητάριο της Συντακτικής Επιτροπής που συστάθηκε τότε έχει επικρατήσει να λέγεται το «Αλφαβητάρι με τον ήλιο». Το αλφαβητάρι αυτό το συνέταξαν τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής Δημοσθένης Ανδρεάδης, Αλέξανδρος Δελμούζος, Παύλος Νιρβάνας, Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Μανόλης Τριανταφυλλίδης και Κωνσταντίνος Μαλέας, ο οποίος έκανε την εικονογράφηση.

Οι διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα αλφαβητάρια ήταν ριζικές. Το «Αλφαβητάρι με τον ήλιο» υπήρξε προϊόν ελευθερίας και δημιουργικής ατμόσφαιρας. Μολονότι είχαν προηγηθεί προσπάθειες που ξέφευγαν από την αυστηρότητα της καθαρεύουσας, ήταν το πρώτο που γράφτηκε σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο κώδικα γλωσσικών και γραμματικών κανόνων και με συναίσθηση της σημασίας την οποία έχει ο γλωσσικός παράγοντας για τη διδασκαλία της πρώτης ανάγνωσης. Κάθε κείμενο, καθώς και κάθε ζωγραφιά, αποτελεί οργανικό τμήμα ενός ενιαίου συνόλου, γεγονός που το καθιστά καινοτόμο για τα ελληνικά εκπαιδευτικά χρονικά.

Η πολιτική μεταβολή του 1920 ανέκοψε την πορείας της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Έτσι, λίγες μέρες μετά την εκλογική ήττα του Βενιζέλου συγκροτήθηκε η «Επιτροπεία […] προς εξέτασιν της γλωσσικής διδασκαλίας των δημοτικών σχολείων». Η Επιτροπεία συνέταξε μια έκθεση, σύμφωνα με την οποία τα αναγνωστικά έπρεπε «να εκβληθώσι πάραυτα εκ των σχολείων και να καώσι […] ως έργα ψεύδους και κακοβούλου προθέσεως». Κατέληγε δε να εισηγηθεί την ποινική δίωξη των συντακτών: «να καταδιωχθώσι ποινικώς οι υπαίτιοι των προς διαφθοράν της ελληνικής γλώσσης και παιδείας τελεσθέντων πραξικοπημάτων». Τα βιβλία τελικά μπορεί να μην κάηκαν, αλλά αντικαταστάθηκαν από άλλα, εγκεκριμένα πριν από το 1917.

Κατά κανόνα τα αλφαβητάρια εκείνη την εποχή έβγαιναν σε δύο μέρη. Στο πρώτο ταπαιδιά μάθαιναν τα γράμματα και τους φθόγγους με μικρές προτάσεις, ενώ το δεύτερο είχε κείμενα σε συνεχή λόγο. Δέκα χρόνια μετά την α’ έκδοση, το 1929, μάλλον κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το δεύτερο μέρος του Αλφαβηταρίου από τον εκδοτικό οίκο Δημητράκο ΑΕ. Τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής ήταν ίδια, αλλά η εικονογράφηση το 1929 ήταν του Φώτη Κόντογλου. Ωστόσο, η εικονογράφηση του Μαλέα επανήλθε στις εκδόσεις που έγιναν μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1930. Από το 1929 και εξής οι νέες εκδόσεις περιλαμβάνουν και τα δύο μέρη –αυτό που πρέπει ωστόσο να επισημανθεί είναι το γεγονός ότι οι μεταγενέστερες εκδόσεις (πιθανώς ήδη από το 1928) κυκλοφορούν στην καθαρεύουσα.