Η μετεμφυλιακή σχολική ιστορία

Το άρθρο αναφέρεται

Στη μεταπολεμική περίοδο, τα σχολικά βιβλία διακρίνονται σε διδακτικά, βοηθήματα και ελεύθερα αναγνώσματα. Τα εγκεκριμένα βοηθητικά εγχειρίδια μπορούσαν να είναι περισσότερα από ένα για κάθε μάθημα. Ο Σύλλογος Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας, επέλεγε το βοηθητικό βιβλίο που θα χρησιμοποιούνταν και οι μαθητές – τριες (ή τουλάχιστον όσοι –ες είχαν τη δυνατότητα) αγόραζαν τα βιβλία. Έτσι, για το μάθημα της Ιστορίας, για το οποίο δεν προβλεπόταν διδακτικό βιβλίο αλλά μόνο βοηθητικό, έχουμε πλήθος εγκεκριμένων εγχειριδίων.

Τον Ιούνιο του 1950, με την υπ. Αριθμ. 49529/1950 απόφαση του Υπουργείου, ανακοινώνονται οι τίτλοι των πρώτων μεταπολεμικά, βοηθητικών σχολικών βιβλίων Ιστορίας Στ΄ Δημοτικού που ενεκρίθησαν. Τα βιβλία αυτά χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τη σχολική χρονιά 1955-1956.

Η μετεμφυλιακή σχολική ιστορία αποτελεί μια αλυσίδα ηρωικών γεγονότων και ανδραγαθημάτων που επιβεβαιώνουν την εθνική συνέχεια και ενισχύουν την εικόνα ενός έθνους μαχόμενου εναντίον πολυπληθέστερων εχθρών.

Το έθνος εμφανίζεται ως μια οντότητα «ενιαία» και «αδιαίρετη», επομένως, οτιδήποτε υπονομεύει αυτή την αντίληψη, ανασκευάζεται ή απλά αποσιωπάται. Η Γαλλική Επανάσταση, είναι η μοναδική ενότητα όπου κάνουν την εμφάνισή τους οι κοινωνικές τάξεις ως κινητήριες δυνάμεις της ιστορίας. Στη σχετική ενότητα του εγχειριδίου αναφέρεται ότι «Οι χωρικοί δεν είχαν περιουσία, αλλά εργάζονταν σαν δούλοι στα κτήματα των ευγενών, οι οποίοι, ζώντας και αυτοί μια πλούσια ζωή, επίεζαν τους φτωχούς γεωργούς για να παίρνουν όσα μπορούσαν περισσότερα».

Σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού για τα εγχειρίδια της ιστορίας, που δημοσιεύτηκε επί υπουργίας Κωνσταντίνου Τσάτσου, στις 28 Μαϊου 1949, η «εκλογή και η διάταξη της ύλης εκάστου τεύχους πρέπει να προσαρμόζεται προς τας σχετικάς απαιτήσεις του ισχύοντος προγράμματος», δηλαδή των αναλυτικών προγραμμάτων του 1913. Δεν όριζε ωστόσο η προκήρυξη μέχρι ποιο σημείο θα προχωρούσε η ιστορική αφήγηση ούτε αν θα υπήρχε σχετική αναφορά στον εμφύλιο.

Ο συγγραφέας του συγκεκριμένου εγχειριδίου, προτιμά μια σύντομη αναφορά όπου γίνεται λόγος για εσωτερικό εμφύλιο πόλεμο ο οποίος μάλιστα είναι «υποκινούμενος από ξένους». Εντυπωσιακή παραφωνία για το έτος 1950, αυτή ακριβώς η ανάγνωση του εμφυλίου, ως ένα λυπηρό γεγονός, ως μια ρωγμή στην εθνική ενότητα, είναι ωστόσο συνεπής με το κυρίαρχο για την περίοδο σχήμα ερμηνείας των εμφυλίων πολέμων στο ενιαίο και ομοιογενές έθνος.

Αντλήθηκε από τη διπλωματική εργασία του Δημήτρη Μαριόλη, «Εθνική ταυτότητα και ιδεολογία στα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού της μετεμφυλιακής περιόδου 1950-1974», Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ιούνιος 2013
Σχετικά με τον συγγραφέα
comments powered by Disqus