«Ο Στρατιώτης» και «Η Μεγάλη Ελλάδας» της Γαλάτειας Καζαντζάκη

Το άρθρο αναφέρεται

Το βασικό θέμα του Αναγνωστικού της Πέμπτης τάξης Ο στρατιώτης αφορά τους αγώνες για την εθνική ολοκλήρωση στις αρχές του 20ου αιώνα και την αποκατάσταση της εθνικής ταπείνωσης από τις συνέπειες του πολέμου του 1897, ενώ η εγγεγραμμένη δομή μαθητείας στοχεύει στην εξοικείωση των νέων αναγνωστών με τους όρους της στρατιωτικής ζωής και τα εθνικά προτάγματα της εποχής, με κυρίαρχο τον ευκλεή θάνατο για την πατρίδα (Μαργαρίτης, 1989). Η πραγμάτωση του θέματος γίνεται μέσα από την αναπαράσταση της εθελοντικής συμμετοχής ενός Έλληνα της Αιγύπτου, του Πέτρου, στους βαλκανικούς πολέμους. Στα πρώτα στάδια της αφήγησης αποτυπώνεται η εθνική έξαρση και η σύσσωμη ανταπόκριση του λαού στο εθνικό προσκλητήριο. Στη συνέχεια μέσα από την πλοκή παρακολουθούμε την είσοδο του ελληνικού στρατού στα εδάφη της Μακεδονίας και της Ηπείρου, τη σταδιακή επελευθέρωση των τμημάτων αυτών και την ενσωμάτωσή τους στην ελληνική επικράτεια. Με αφορμή τη νικηφόρο πορεία του ελληνικού στρατού στις βόρειες επαρχίες και με την αξιοποίηση ποικίλων αφηγηματικών τεχνασμάτων, κυρίως συζητήσεων των στρατιωτών εν ώρα σχόλης, ο αφηγημένος χρόνος διευρύνεται μέχρι την αρχαιότητα, εξυπηρετώντας κατεξοχήν το ζήτημα της εθνικής συνέχειας, στοιχείο που δικαιολογεί και νομιμοποιεί τη συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο. Επιπροσθέτως οι εγκιβωτισμένες αφηγήσεις γεγονότων από το ένδοξο ιστορικό παρελθόν ενισχύουν το πατριωτικό φρόνημα και την αξία της αυτοθυσίας για την πατρίδα. Το εν λόγω αφήγημα, παρά τους εμφανείς προγραμματικούς στόχους, θα μπορούσε να θεωρηθεί, σύμφωνα με την Ελπινίκη Νικολουδάκη-Σουρή, πρωτόλειο αφήγημα-ρεπορτάζ παιδικής λογοτεχνίας, όπου καταγράφονται λεπτομερώς βασικά γεγονότα του πρώτου βαλκανικού πολέμου (Νικολουδάκη-Σουρή, 2008).

Τέλος, το Αναγνωστικό της Έκτης τάξης Η μεγάλη Ελλάς μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί αφηγηματική συνέχεια του προηγούμενου. Πρόκειται για μια εντελώς προσχηματική πλοκή που αναπαριστά το ταξίδι δύο φίλων στρατιωτών στις διάφορες πόλεις των λεγόμενων Νέων Χωρών αμέσως ματά την ενσωμάτωσή τους στο ελληνικό κράτος. Στο πλαίσιο της περιήγησής τους οι δυο φίλοι συζητούν για την ανάγκη αναμόρφωσης του τόπου, την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, το ιστορικό παρελθόν των περιοχών και ακόμη την ανάγκη αστικής και πολιτικής διαπαιδαγώγησης των πολιτών με στόχο πάντα την μετεξέλιξη της Ελλάδας σ’ ένα σύγχρονο κράτος. Στο τελευταίο κεφάλαιο, μέσα από τη διαδικασία της περιληπτικής αφήγησης, γίνεται αναφορά στη Μικρασιατική καταστροφή, ενώ το βιβλίο τελειώνει με την υπόσχεση της νέας γενιάς να συνταχτεί και αυτή με τη σειρά της στον αγώνα για την εθνική ολοκλήρωση.

Σχετικά με τον συγγραφέα
comments powered by Disqus